Bij ons op Schellerberg staat een uit de kluiten gewassen mispelboom. Ik heb nog nooit wat met de vruchten gedaan, terwijl de boom vaak hele rijke jaren heeft. Van een stuk of 40 mispels heb ik daarom nu gelei gemaakt. Voor bij vlees, stoofpotten of kaas. Maar ook zoet schijn je het te kunnen gebruiken.
Omdat de mispelbloem nogal eens in stadswapens op de Veluwe voorkomt ben ik me verder in de mispel gaan verdiepen. Er is een oude sage over een draak op de Veluwe die een mispelboom als uitvalsbasis voor zijn akelige strooptochten heeft. Uiteindelijk wordt de draak gelukkig verslagen. De sage verwijst naar hertogelijke heldendom en moed. Maar ook naar iets dat het waard is om voor te vechten, iets dat het waard is om te behouden.
Dat de mispel is overgenomen in veel andere wapens op de Veluwe kan erop wijzen dat de vroegere hertog van Gelre uit de Gelderse gemeenschap zelf voortgekomen is. Acceptatie door de bevolking.
Wat is de mispel voor boom? Het gezegde ‘Zo rot als een mispel’ is niet echt een aanbeveling om de mispel te omarmen. Ook de bruinige kleur en het seizoen dat de vrucht rijp is helpen niet mee. Als je hem zo van de boom – beurs – eet (uitzuigt) dan smaakt hij een beetje naar een overrijpe peer. Als je er, terwijl je de pot thuis kookt, suiker en citroen aan toevoegt wordt het een lekkernij.
Mispelgat
In het Frans wordt de mispel wel ‘het gat van de hond’ genoemd. Zaltbommel in carnavalstijd heet Mispelgat. Dit wijst allemaal naar iemands achterste. Klopt, want de vrucht lijkt er op.
Hoe kun je dat nou interpreteren? De mispel zit boordevol Vitamine C. Zou hier het reinigen mee bedoeld zijn? Ziektes, virussen uitbannen? Bloedzuiverend?
Ik heb deze week met een rijpe mispel in mijn handen gemediteert. Zodra ik wat in mezelf was gekeerd ging ik naar beneden, naar de aarde en naar het gras onder de boom. Ook was er een stukje kale grond. Toen werd dat kale stukje een lekker holletje in de grond. Winterslaap. Ik voelde me beschut en veilig daar. En heel zacht, alsof Moeder Aarde me bij zich riep en me bescherming bood. Ook alsof ik binnen in de stevige mispelschil zat om daar zachtheid te vinden. Of andersom, ben ik de moeder die bescherming aan iets of iemand geeft? Dat zou ook kunnen. Afwachten maar hoe zich dit zal ontvouwen.
Venus en vruchtbaarheid
Bij de boerderij van het vroegere gezin van vriendin Fennie stond een mispel. De kinderen mochten de mispels niet van de boom plukken, moeder was daar heel streng in. De vruchten moesten vanzelf op de grond vallen, dus helemaal voldragen zijn. Fennie weet vaag nog dat haar moeder vertelde dat de vijf harde pitten te maken hebben met vruchtbaarheid. Wat mooi!
Ik begrijp nu het kinderrijmpje beter:
‘Vijf harten, vijf starten, met een prik in ’t gat,
Ra ra, wat is dat?’
Starten zijn staarten. Ik denk dat het op fysiek vlak een sterk reinigende vrucht is (de koeienstaarten) en ik weet nu dat het op gevoelsniveau een hele mooie Venus hartkwaliteit heeft. De liefde…
Wil je reageren? Dat zou ik leuk vinden. Misschien zijn er nog wel meer wetenswaardigheden over de mispel.